Na teren Copan archeolodzy zidentyfikowali ponad 4500 budowli. Najważniejsze grupy tworzą Wielki Plac z położonym obok Akropolem oraz strefę mieszkalną El Bosque. Miasto powstało w okresie preklasycznym, ale największy rozwój i historia zapisana w glifach zaczyna się od dynastii założonej przez króla K’inich Yax K’uk’ Mo’ w roku 426 n.e. Uczeni przypuszczają, że był on powiązany z Teotihuacan, największą ówczesną cywilizacją Mezoameryki. W tym czasie nastąpiła ekspansja dowódców z Teotihuacan na ziemie Peten w dzisiejszej Gwatemali, z największym miastem Tikal na czele. Inskrypcje w Copan podają, że władca ten przybył z miasta znanego dziś pod nazwą Caracol.

Z historią Copan możemy powiązać pojęcie Nowego Ładu na ziemiach Majów. Jest to okres potężnego rozwoju między V a VIII wiekiem, do którego impulsem było przybycie i podbój kilku majańskich miast przez wodza z Teotihuacan Siyal K’ak. Na skutek tej interwencji powstała grupa powiązanych miast i dynastii, będących pod wpływami najwyżej rozwiniętej wówczas kultury Teotihuacan z centralnego Meksyku. Wpływy te widzimy w architekturze, religii, sztuce jak też w organizacji wojskowej. Centrum tych wpływów na ziemiach Majów było położone na terenie dzisiejszej Gwatemali w rejonie Peten miasto Tikal. Copan było zapewne sojusznikiem tego miasta, dlatego wpływy Tikal sięgały po dzisiejszy Salwador. Pierwszym władcą Copan powiązanym z Teotihuacan był Yax K’uk Mo’. Według zapisów znalezionych na jednym z ołtarzy objął on władzę nad Copan w 426 r. prawdopodobnie po ciężkiej bitwie z poprzednim władcą miasta. Szczątki założyciela dynastii archeolodzy odnaleźli w grobowcu Hunal wewnątrz Świątyni 16 na Akropolu.

Dynastia założona przez Yax K’uk Mo’ rządziła w Copan przez około 400 lat do 822 roku. Kolejni władcy budowali nowe świątynie, często przykrywając starsze konstrukcje nowymi. Ponieważ stawiali także okolicznościowe stele, dzisiaj możemy poznać imiona i chronologię kolejnych władców. W 695 roku na tronie zasiadł trzynasty władca, Waxaklajuun Ubaah K’awiil (znamy go także pod przetłumaczonym imieniem 18 Królik), który niewątpliwie najbardziej przyczynił się do rozwoju sztuki oraz rzeźby w Copan. To on wzniósł większość stel i ołtarzy, które dziś tutaj podziwiamy. Dodatkowo nadał też nową formę innym, wcześniejszym budowlom, np. boisku do piłki.  Stele wytworzone za jego panowania uznajemy za niewątpliwie najlepsze przykłady artyzmu i piękna sztuki Majów. Rzeźby postaci sprawiają wrażenie w rzeczywistości trójwymiarowych, z precyzyjnie oddanymi szczegółami.

Niewątpliwie najwspanialszym dziełem trzynastego władcy jest galeria stel na Wielkim Placu, zwanym też Dziedzińcem Słońca. Na przepięknie rzeźbionych ze wszystkich czterech stron stelach zobaczymy króla podczas odprawiania różnych rytuałów. Te wyobrażenia miały w konsekwencji podkreślać święty wizerunek władcy, połączyć go z mitami i bóstwami Majów. Stele Majowie wznieśli w latach 711 – 736 n.e. z okazji cyklicznych świąt końca pewnych okresów (k’atun) w kalendarzu Majów. Na przedstawieniach widzimy króla z insygniami królewskimi, przede wszystkim z laską dwugłowego węża. W centrum placu zobaczymy także Stelę C, upamiętniającą koniec czternastego k’atuna w 711 roku. Jest to jedyna stela, na której wizerunki władcy artyści wyrzeźbili po obu stronach pomnika. Po stronie wschodniej widzimy młodą twarz króla o delikatnych rysach, podczas gdy po stronie zachodniej zobaczymy brodę i wąsy, na pewno rzadko spotykane u Majów. Dzięki takiemu przedstawieniu niewątpliwie domyślimy się zaawansowanego wieku króla.

Powyższe dwie stele uświetniały panowanie 18 Królika. Na podstawie tekstu ze Steli A (powyżej z lewej) naukowcy odczytali, że Copan wraz z trzema innymi królestwami, Calakmul , Palenque i Tikal, tworzyło cztery wielkie państwa świata Majów. Na Steli 4 (z 726 roku) ten sam król ukazany został podczas aktu samoofiary,  ponieważ świadczą o tym liny obwiązane wokół jego kolan.

Za czasów Waxaklajuun Ubaah K’awiil (18 Królik) boisko do gry w piłkę przybrało wygląd, który możemy dzisiaj podziwiać. Zachowane jest ono w bardzo dobrym stanie. Ta ostateczna wersja boiska została określona przez archeologów jako A-III.  Po obu stronach wyrzeźbiono w kamieniu głowy papugi ary, które miały odgrywać rolę znaczników. Co ciekawe, odnaleziono także stare znaczniki z boiska w kształcie dysków, możemy je obecnie zobaczyć w Muzeum Rzeźby na terenie Copan. Koniec panowania 18 Królika był z pewnością dramatyczny. Władcę, którego uważamy za opiekuna artystów, oraz twórcę najwspanialszych zabytków w Copan, pokonał w bitwie jego własny wasal z miasta Quirquia. Uczeni uważają, że władca tego podległego ośrodka otrzymał wsparcie od Calkmul, wielkiego rywala Tikal a tym samym sprzymierzonego z nim Copan. Król dostał się do niewoli i wkrótce został ceremonialnie ścięty. Stało się to 3 maja 738 r. wkrótce po ukończeniu przebudowy boiska. Skutki śmierci 18 Królika były bardzo głębokie, ponieważ przez kolejnych 20 lat w Copan nie pojawiły się nowe inskrykpcje, co zapewne świadczy o podporządkowaniu miasta przez władców Quirquia.

Papuga ara była symbolem Copan, jej wizerunki znajdziemy także na świątyniach. Pod postacią ary w swojej mitologii Majowie przedstawiali demona zwanego Vucub Caquix, co możemy tłumaczyć jako „siedem ara”. Jest to imię ptaka-demona, którego pokonali Bliźniacy znani z księgi mitów Popol Vuh. Epizod pokonania demona Majowie czcili już w późnym okresie preklasycznym, na pewno przed rokiem 200 n.e. Wizerunek ary pojawił się wówczas na pierwszej wersji boiska w Copan, dziś gliniany symbol papugi zobaczymy Muzeum Rzeźby.

Papugi do dziś żyją na wolności w ruinach miasta i są symbolem Copan. Piękne, ogromne ptaki nie są zbyt płochliwe i możemy je z dużą przyjemnością obserwować. Papugi wypatrzymy na gałęziach wśród ruin, poza tym przebywają często także na ogrodzeniu tuż przy bramie wejściowej. Ptaki z pewnością robią duże wrażenie na zwiedzających.

Schody glificzne znajdują się w świątyni 26. W ponad dwóch tysiącach glifów tekst schodów opowiada przede wszystkim o  historii Copan, zaczynając od założyciela dynastii K’inich Yax K’uk’Mo. Schody zawierają liczne daty wstąpienia na tron ​​i śmierci kolejnych władców. Co ciekawe, na innych inskrypcjach i stelach w Copan rzadko znajdziemy napisy nawiązujące do wydarzeń historycznych, wojen czy bitew.

Akropol był centrum ceremonialnym i w rzeczywistości obszarem mieszkalnym klasy rządzącej. Jest to masywna platforma składająca się z dwóch kompleksów zawierających świątynie, piramidy, pałace, grobowce i pomniki. Kompleksy te znane są jako Grupa Wschodnia i Grupa Zachodnia. Liczne tunele wykopane pod Akropolem ujawniły pięć głównych faz konstrukcyjnych, które obejmowały okres dwóch stuleci i które przypisuje się pięciu różnym władcom. Historię oraz spis najważniejszych władców Copan zainteresowani znajdą na stronie https://copan.mused.com 

U stóp piramidy 16 znajdziemy Ołtarz Q (Altar Q) z wizerunkami szesnastu kolejnych władców miasta. Zobaczymy tutaj założyciela dynastii K’inich Yax K’uk’ Mo’, a także kolejnych przedstawicieli dynastii. Poczet kończy się na 16 władcy Yax Pasaj Chan Yopaat, który w rzeczywistości zlecił budowę ołtarza. Postaci, przy których pojawiają się glify imion, wyrzeźbiono z czterech stron ołtarza w porządku chronologicznym. Ołtarz wykonany jest z ogromnego bloku kamiennego, na górze ołtarza zobaczymy panel zawierający 36 dobrze wykonanych i zachowanych glifów.  Naukowcy odczytali datę poświęcenia ołtarza, według kalendarza Majów  był to rok 9.17.5.0.0, czyli 27 grudnia 775 r. n.e. Więcej informacji o tym bez wątpienia wybitnym artefakcie sztuki Majów znajdziemy na stronie peabody.harvard.edu  

Świątynię 16 odnajdziemy pomiędzy Dziedzińcem Wschodnim a Dziedzińcem Zachodnim. Jest to największa budowla na Akropolu, zwrócona w stronę Dziedzińca Zachodniego. Obecny kształt piramidzie nadał 18 Królik, natomiast zbudowano ją na wcześniejszych strukturach, co było powszechną praktyką wśród Majów. Pod tą piramidą archeolodzy odkryli grobowiec założyciela Copan, K’inich Yax K’uk Mo. Władca został pochowany w biżuterii z jadeitu i muszli, na dodatek jego nakrycie głowy nawiązywało bezpośrednio do stylu Teotihuacan. Wewnątrz tej piramidy naukowcy odkryli również doskonale zachowaną Świątynię Rosalila. W miejscowym Muzeum Rzeźby znajdziemy pełnowymiarową replikę tej na pewno oszałamiającej świątyni. 

Świątynia Rosalila to bardzo dobrze zachowana budowla z początku VI wieku, poświęcona założycielowi Copan, Yax Kuk Mo. Przed zabudowaniem świątyni za panowania 18 Królika Majowie troskliwie zabezpieczyli wszystkie elementy świątyni. Dzięki temu Rosalila zachowała się w doskonałym stanie wraz z misternymi zdobieniami stiukowymi, znamy nawet kolory i skład farb, których użyli Majowie do pokrycia ścian. Świątynia wyglądała zapewne jeszcze lepiej niż rekonstrukcja, niedawno badacze odkryli, że do farby dodawano mikę. Dzięki temu minerałowi niektóre elementy świątni w rzeczywistości efektownie błyszczały w słońcu.

Muzeum jest bez wątpienia doskonałe i warto je zwiedzić. Twórcy muzeum zgromadzili tutaj przeniesione i zrekonstruowane elementy wielu tutejszych świątyń. Możemy obejrzeć zgromadzone tutaj na przykład oryginały rzeźb, stele oraz detale z elewacji świątyń. Niektóre z rzeźb są z pewnością najlepszymi przykładami sztuki świata Majów.

Ostatni król Copan wstąpił na tron  ​​6 lutego 822 r. jako 17 władca imieniem Ukit Took. Miasto pogrążone było wówczas w kryzysie, który wówczas bezsprzecznie dotknął ziemie Majów. Władca ten zlecił wykonanie ołtarza wzorowanego na Altar Q, oczywiście także ze swoim wizerunkiem. Rzeźba pozostała w rzeczywistości już niedokończona.  Długa linia dynastii królów w tym niegdyś wspaniałym mieście dobiegła końca. Ruiny w kolejnych wiekach pochłonęła dżungla. Dziś jedynie fruwające wśród ruin ogromne papugi ary przypominają o wcześniejszej świetności Copan.