Dolina Aosty
Ten alpejski region Włoch oprócz zapierających dech w piersiach krajobrazów, imponujących zamków i warowni jest bardzo zróżnicowany kulturowo. Miasto Aosta oraz rejony położone bliżej granicy z Francją bardziej przypominają ten kraj, niż Włochy. Często wśród mieszkańców usłyszymy język francuski, architektura i kuchnia ma także wiele wspólnego z sąsiadem. Wjeżdżając w mniejsze, boczne doliny na północy, mamy wrażenie znalezienia się w Szwajcarii czy Niemczech. Osadnicy mówiący niemieckimi dialektami przybyli tu setki lat temu, natomiast do dziś zachowują język i obyczaje przodków.
Najlepsze krajobrazy i atrakcje Doliny Aosty znajdują się na zachodzie oraz północy tego regionu. Zachód to masyw Mont Blanc, na który można zrobić doskonałą i łatwą wycieczkę nowoczesną kolejką gondolową. Na północ, w stronę Szwajcarii odchodzi kilka mniejszych dolin. Otoczone przez ośnieżone szczyty o wysokości ponad 4 000 m zielone doliny, kamienna i drewniana zabudowa miasteczek tworzą malownicze widoki. Jedną z najładniejszych dolin jest Valle di Gressoney (Valle del Lys). Część doliny zasiedlona została w średniowieczu przez przybyłych z terenów Szwajcarii pasterzy mówiących niemieckim dialektem Wallisertiitsch (Walserdeutsch). Do dziś kilka miejscowości zachowało charakter i kultywuje kulturę Walser, mamy wrażenie znalezienia się w Szwajcarii lub południowych Niemczech.
Położona na wysokości 1635 m n.p.m. Gressoney-La-Trinité jest najwyższą wioską w Valle di Gressoney. Miejscowość położona jest u stóp lodowca Lys, nad rzeczką o tej samej nazwie. Ozdobą są tradycyjne, duże domy Walser o charakterystycznej architekturze.
U wlotu do doliny Gressoney położone jest miasteczko Pont-Saint-Martin. Nazwę bierze od doskonale zachowanego dużego rzymskiego mostu. Most znajduje się na wybudowanej przez Rzymian drodze do Galii oraz Brytanii, pozostałości traktu widoczne są także na obrzeżach miasteczka, jest to dobrze zachowany fragment bruku oraz kamienny łuk nad drogą.
Ivrea to kolejne ciekawe miasto z bogatą historią, leżące na początku Doliny Aosty. Miasto powstało w starożytności, po upadku Rzymu było jedną ze stolic Longobardów. Okres rozkwitu miasta przypadł na wieki średnie, kiedy na ważności zyskało położenie na szlaku prowadzącym z Włoch na północ przez Alpy. Śladem średniowiecznej świetności miasta jest ogromny, ponury zamek z XIV wieku. Prze miasto przepływa górska rzeka, dlatego już w czasach rzymskich powstał tu pierwszy most drewniany. Oczywiście most nie przetrwał do naszych czasów, dzisiejszy Ponte Vecchio pochodzi naprawdę z 1716 roku.
Aosta
Aosta jest malowniczo położona na środku doliny, miasto dało nazwę całemu regionowi. Ogromną ozdobą miasta są niesamowite widoki na otaczające szczyty oraz spektakularne rzymskie zabytki.
Aosta jest ładnym i spokojnym miastem z francuskimi wpływami. Uroku dodają otaczające je wysokie i malownicze szczyty górskie. Centralny plac miasta Piazza Emile Chanoux otaczają eleganckie budynki z XIX wieku. Centralne miejsce zajmuje rozłożysty ratusz miejski, ze względu na wpływy francuskie nazywany Hôtel de Ville.
Największe atrakcje Aosta znajdziemy w pobliżu głównego deptaka miasta. Tuż obok Porta Praetoria znajduje się wejście do zespołu rzymskich zabytków. Wyróżniającym się zabytkiem jest ściana amfiteatru wybudowanego w czasach Oktawiana Augusta. W czasach świetności amfiteatr mógł pomieścić cztery tysiące widzów i niewątpliwie był imponującą budowlą.
Rzymska brama Porta Praetoria pochodzi z 25 r.p.n.e. Dzisiejszą Aostę zbudowano z rozkazu cesarza Oktawiana Augusta na wzór ufortyfikowanego obozu wojskowego ponieważ leżała na strategicznych szlakach wiodących do Galii. Dlatego do dziś zachowały się fragmenty rzymskich murów obronnych. Przez wieki Brama Pretoriańska była główną bramą do miasta otoczonego solidnymi murami.
Informacje praktyczne
Dolina Aosty kończy się pod masywem Mont Blanc. Co prawda zdobycie samego szczytu wymaga odpowiedniego doświadczenia i sprzętu, ale przeciętny turysta może dziś łatwo dostać się w okolice najwyższej góry w Alpach dzięki doskonałej kolejce linowej. Krajobrazy nie ustępują włoskim Dolomitom.
Na Punta Helbronner znajduje się także stacja francuskiej kolejki gondolowej Télécabine Panoramique Mont-Blanc, którą można wjechać na szczyt Aiguille du Midi (3842 m n.p.m.). Dalej z tego szczytu jest również połączenie kolejką gondolową z francuskim Chamonix. Aktualne ceny biletów i dostępność można dodatkowo znaleźć na powyżej podlinkowanych stronach.
Stacja początkowa kolejki linowej Funivie Monte Bianco znajduje się na końcu doliny w Courmayeur, niedaleko do wjazdu do tunelu pod Aiguille du Midi w masywie Mont Blanc. Znajduje się tu także duży parking oraz kilka restauracji. Wjazd kolejką jest dwustopniowy, dlatego stacją pośrednią jest Pavillon, oferujący piękne widoki i możliwość spaceru. Stacją docelową jest Punta Helbronner, szczyt o wysokości 3462 m n.p.m. Stacja końcowa oraz położone w sąsiedztwie schronisko znajdują się na lodowcu. Dlatego nawet latem temperatura nie przekracza tam kilku stopni. Bardziej ambitny spacer wymaga więc odpowiedniego ubrania i butów do poruszania się po lodowcu, ponieważ jest na nim ślisko. Same wagony kolejki są duże, nowoczesne i wygodne. W rzeczywistości wagony obracają się w czasie jazdy, dlatego pozwalają każdemu pasażerowi cieszyć się niesamowitymi widokami niezależnie do miejsca.
Zamki Doliny Aosty
Strategiczne położenie Doliny Aosty oraz burzliwe dzieje tego rejonu były przyczyną wybudowania przez wieki wielu zamków, oraz warowni. Dziś te niezwykle malownicze budowle są ozdobą i magnesem przyciągającym turystów.
.W najwęższym miejscu doliny Aosty, gdzie urwiste skały i rzeka naturalnie zwężają dolinę, zbudowano fortecę Bard. Przez wieki twierdza pozwalała kontrolować jeden z ważniejszych szlaków przez Alpy. Dlatego drogę tę wykorzystały wojska Napoleona Bonaparte do uderzenia na Austriaków, zajmujących wówczas północne Włochy. Francuzi dokonali szalenie trudnego zadania, ponieważ przeprowadzili skrycie przez wąskie przełęcze alpejskie w warunkach zimowych 40 000 żołnierzy. Wojska dotarły do Bard, tutaj zostały zatrzymane na 2 tygodnie przez 300-osobową załogę twierdzy. Twierdza była niemożliwa do zdobycia bez ciężkiej artylerii, której nie mieli Francuzi. Armii udało się przejść, mianowicie saperzy wysadzili część skał dla poszerzenia wąskich górskich ścieżek wokół twierdzy. Francuzi skorzystali także z fortelu. Armaty i tabory przeszły niezauważone pod osłoną nocy, częściowo tuż pod murami twierdzy, ponieważ drogę wyłożono końskim nawozem i słomą, Na dodatek żołnierze wykazali się żelazną dyscypliną i wyszkoleniem, wskutek czego przeszli niezauważeni nocą w całkowitej ciszy. Rano obrońcy zobaczyli plecy armii, która przemaszerowała pod ich nosem oraz nieliczne oddziały pozostawione z tyłu dla dalszego oblężenia.
Zwłoka w marszu nie zapobiegła niewątpliwie błyskotliwej kampanii włoskiej Napoleona, zakończonej ogromnym zwycięstwem pod Marengo. Aby zabezpieczyć sobie drogę odwrotu oraz uniknąć problemów w przyszłości, Francuzi po kapitulacji załogi wysadzili wówczas fort. Karol Albert Sabaudzki odbudował Bard dopiero w 1830 roku, wkrótce forteca straciła znaczenie strategiczne ze względu na rozwój ciężkiej artylerii. Twierdza Bard może być znana fanom kina, ponieważ nakręcono tu sceny do filmu The Avengers 2: Age of Ultron. Dziś we wnętrzach znajduje się muzeum Alp.
Okolice miasta Aosta oraz droga z Ivrea do Aosty pozwalają na podziwianie wspaniałych zamków z różnych epok. Warto zatrzymać się w miejscowości Saint-Pierre , ponieważ znajduje się tam malowniczy zamek na szczycie wzgórza. Poniżej w skalną ścianę stoi wciśnięty kamienny kościół, dlatego całość tworzy niezwykły widok.
Kolejnym doskonale zachowanym zamkiem jest Fenis, z basztami i krużgankami wygląda bez wątpienia jak z bajki. Warto zarezerwować także trochę czasu na zwiedzenie wnętrz. Ten średniowieczny, niewielki zamek jest doskonale zachowany i niezwykle malowniczy także z zewnątrz. Z pewnością jest to jeden z najładniejszych średniowiecznych zamków w Europie.
