Uxmal
Uxmal jest uznawany za jeden z najważniejszych przykładów architektury Majów i został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Miasto charakteryzuje się wyjątkowym stylem architektonicznym, znanym jako Puuc. Gładkie u dołu fasady budynków są bogato zdobione w górnej części. Największe i najbardziej imponujące budowle w Uxmal to Piramida Wróżbity oraz wspaniały Pałac Gubernatora. Ruiny Uxmal znajdują się w pobliżu miasta Mérida i są jednym z najważniejszych miejsc archeologicznych na Półwyspie Jukatan.
Zaraz po wejściu na teren Uxmal wita nas charakterystyczny widok piramidy Wróżbity. Jest to imponująca piramida o wysokości 35 metrów i pięciu poziomach, postawiona na planie elipsy. Legendy głoszą, że piramida została zbudowana w jedną noc przez czarodzieja. W rzeczywistości budynek powstał etapami między VIII a XI wiekiem. Jak niemal wszystkie piramidy, Majowie zbudowali ją na starszej konstrukcji, przykrywając starsze budowle. W ostatniej fazie budowy na szczycie piramidy wzniesiono świątynię.
Doskonałym przykładem stylu Puuc jest Dom (czworokąt) Mniszek. Nieznana jest pierwotna funkcja tego obiektu, obecne nazwy nadawali Hiszpanie według swoich wyobrażeń. Budynki otaczające ogromny plac składają się z 74 małych pomieszczeń. Szczególnie bogato zdobione są górne fasady budowli. Na ozdobnym fryzie dostrzeżemy postacie ludzkie, węże, maski bogów i kamienne mozaiki. To najlepszy przykład styl Puuc, cechującego się wysokimi i gładkimi ścianami bez ozdób, zwieńczonymi u góry bogatymi dekoracyjnymi elementami, takimi jak rzeźby i fryzy.
Budynek po północnej stronie stoi na wyższym poziomie niż pozostałe. Prowadzi do niego duża klatka schodowa ze stelą pośrodku. Na końcu tych schodów znajdziemy dwie świątynie. Ta po prawej posiada tylko dwie kolumny i nie ma żadnych ozdób. Ta po lewej jest większa, ma ornamentykę sugerującą, że była poświęcona planecie Wenus (dlatego nazwana została Świątynią Wenus) i jest wsparta na czterech kolumnach. W tym budynku znajdziemy łącznie 26 pokoi ułożonych poziomo. Dekorację uzupełnia tutaj sztukateria, w której zobaczymy postaci ludzkie, małpy, maski boga Chac, ptaki oraz stylizowane chaty Majów z dachami z piór i dwugłowymi wężami.
Informacje praktyczne
Ruiny Uxmal są jednymi z najważniejszych i najczęściej odwiedzanych przez turystów zabytków Jukatanu obok Chichén Itzá. Strefa archeologiczna znajduje się około 80 km i godzinę jazdy od Meridy. Wiele stron podaje cenę wstępu dla obywateli Meksyku. Niestety turyści traktowani są inaczej, łącznie bilety i podatek wynoszą około 500 Pesos za osobę (ponad 20 USD, dodatkowo zapłacimy też za parking). Ważne jest, żebyśmy posiadali tę kwotę w gotówce, ponieważ w kasie nie możemy zapłacić kartą. Jedyny bankomat znajdziemy już na terenie ruin Uxmal.
W ciągu jednodniowej wycieczki z Meridy, przy zachowaniu pewnego tempa zwiedzania, możemy zobaczyć ruiny sąsiedniego Kabah, Sayil oraz znajdującego się około godzinę drogi Mayapán. Wstęp do tych zabytków kosztuje 75 Pesos. Aktualne informacje znajdują się na oficjalnej stronie www.inah.gob.mx
W drodze do dalszej części miasta zobaczymy teren boiska do rytualnej gry w piłkę. Boisko ma 34 metry długości i 10 metrów szerokości. Po jego obu stronach zachowały się kamienne, zdobione pierścienie (zdjęcie powyżej). Boisko posiada typowy kształt i podobne znajdziemy w niemal każdym mieście Majów. Z pewnością rytualna gra w piłkę była ceremoniałem głęboko osadzonym w wierzeniach ludów Mezoameryki oraz ich mitologii.
W dalszej części miasta, w drodze do Pałacu Gubernatora zobaczymy Wielką Piramidę, zwieńczoną na szczycie Świątynią Papug. Wielka Piramida ma wysokość około
Obok Wielkiej Piramidy znajdziemy budowlę nazwaną Gołębnikiem. Nazwa wzięła się od ażurowego zwieńczenia dachu. Dziewięć bram ze sklepieniem łukowym prawdopodobnie prowadziło do położonego na platformie kolejnego pałacu. Nazwa budynku pochodzi wyłącznie od skojarzeń odkrywców, nie ma związku z jego funkcją w czasach Majów.
W części miasta położonej na wielkiej platformie Majowie wznieśli kilka budowli. Największymi z nich są Dom Żółwi i Pałac Gubernatora. Dom Żółwi jest prostokątną budowlą o długości 29 metrów. Wewnątrz znajdziemy kilka pomieszczeń, trzy położone centralnie zostały ze sobą połączone, a dwa osobne znajdują się po obydwu stronach budynku. Interesującą fasadę Majowie ozdobili szeregiem małych kolumn i kamiennymi rzeźbami żółwi.
Pałac Gubernatora jest bezprzecznie mistrzowskim dziełem architektury Majów w stylu Puuc. Budynek wzniesiono na kamiennej platformie o wysokości 12 metrów. Przed schodami na ogromnym placu zobaczymy tron w formie dwugłowego jaguara. Sam pałac jest imponujący, ma 100 metrów długości, 12 metrów szerokości i 9 metrów wysokości. Budynek składa się z trzech części, w których znajdziemy łącznie 24 pomieszczenia. Ten imponujący pałac zaliczamy do niewątpliwie największych osiągnięć cywilizacji starożytnego Meksyku.
Na placu przed Pałacem Gubernatora znajdziemy małą platformę. Zobaczymy na niej rzeźbę przedstawiającą dwa jaguary połączone klatką piersiową, był to prawdopodobnie ceremonialny ołtarz, zorientowany na osi północ- południe. Pałac jest wyjątkowo pięknie i kunsztownie ozdobiony. Budowniczy pokryli fasadę budynku kamienną mozaiką, z maskami majańskich bóstw. Badacze odkryli, że oś symetrii Pałacu wskazuje korelację z pozycją na horyzoncie planety Wenus, mogącą służyć do wyznaczania pory deszczowej. Dekoracja elewacji budynku zawiera prawie 400 glifów Wenus umieszczonych w maskach boga deszczu Chac. Majowie oddawali mu szczególną cześć jako dawcy życiodajnej wody, niezbędnej do uprawy roli.
